تاریخ انقضاء کپسول آتشنشانی یکی از سوالات پرتکرار کسانی است که به مسأله ایمنی اهمیت زیادی می دهند. و تمایل به پیشگیری از احتمال وقوع آسیب های جانی و مالی، قبل از بروز حوادث احتمالی دارند.
شاید این سوال برای شما پیش آمده باشد که آیا کپسول های آتش نشانی تاریخ انقضا دارند؟ پاسخ دادن به این سوال چندان ساده نیست. کپسول‌های آتش نشانی به مرور زمان منقضی و غیرقابل استفاده می‌شوند. با این حال، برخلاف سایر تجهیزات اعلام حریق، این کپسول‌ها تاریخ انقضای دقیقی ندارند. در واقع می‌توان گفت یک جدول زمانی از پیش تعیین شده برای اطلاع از تاریخ انقضا وجود ندارد. در حالی که کپسول‌های آتش نشانی قابل حمل به معنای معمول منقضی نمی‌شوند اما برخی از مدل‌ها با پیشرفت تکنولوژی و تغییر قوانین منسوخ خواهند شد.
آیا کپسول های آتشنشانی تاریخ انقضاء دارند؟
اگر بخواهیم پاسخ کوتاهی به این سوال بدهیم باید بگوییم :بله، کپسول های آتشنشانی تاریخ انقضاء دارند.
چگونه بفهمیم کپسول آتشنشانی منقضی شده است؟
متاسفانه برخلاف بسیاری از محصولات دیگر، روی کپسول های آتش نشانی تاریخ انقضای مشخصی درج نمی شود. اما شما می توانید با بررسی علائم زیر، از وضعیت تاریخ انقضاء کپسول آتشنشانی خود مطمئن شوید:
-
زنگ زدگی و خوردگی یکی از نشانه های تاریخ انقضاء کپسول آتشنشانی:
وجود زنگ زدگی یا خوردگی در بدنه کپسول نشان دهنده‌ی فرسودگی آن و سر رسید تاریخ انقضاء کپسول آتشنشانی است.
-
نشتی در کپسول آتش نشانی:
اگر هنگام تکان دادن کپسول صدای مایع شنیدید یا اطراف شیر کپسول خیس بود، احتمال نشتی وجود دارد. و در این حالت تاریخ انقضاء کپسول آتشنشانی شما فرا رسیده است.
-
کاهش فشار:
اگر فشار سنج کپسول عدد پایینی را نشان می‌دهد، به احتمال زیاد فشار داخل کپسول کاهش یافته است. این مورد نشان دهنده تاریخ انقضاء کپسول آتشنشانی شماست و شما باید نسبت به تعویض آن اقدام کنید.
-
تاریخ تولید کپسول آتشنشانی:
با توجه به تاریخ تولید و نوع کپسول، می‌توان تخمین زد که تاریخ انقضاء کپسول آتشنشانی شما فرا رسیده و عمر مفید کپسول شما تمام شده است.
قوانین NFPA برای تعویض و انقضای کپسول آتشنشانی
در کنار قوانین کلی تاریخ مصرف کپسول آتش نشانی مانند نوع کپسول خاموش کننده، قابل شارژ بودن یا یکبار مصرف بودن کپسول، تاریخ ساخت کپسول آتش نشانی و توصیه سازنده برای تعویض دستگاه قوانین دیگری با نام NFPA وجود دارد. بر اساس استانداردهای انجمن ملی حفاظت از آتش (NFPA)، دو دستورالعمل برای انقضای کپسول آتش نشانی وجود دارد که هر صاحب کسب و کار یا مدیر تاسیسات باید از آن آگاه باشد:
تاریخ انقضاء کپسول آتشنشانی یکبار مصرف و زمان تعویض:
کپسول های آتش نشانی یک بار مصرف هر 12 سال یکبار باید تعویض شوند.
تاریخ انقضاء کپسول آتشنشانی قابل شارژ و زمان تعویض:
این کپسول ها باید هر 6 سال یکبار شارژ شوند.
مهم است بدانیدکه کپسول های آتش نشانی بعد از شارژ می توانند به کار خود ادامه دهند.
آیا تمامی کپسول های آتش نشانی منقضی شده قابل شارژ هستند؟
پاسخ به این سوال به طور دقیق به نوع ماده اطفایی مورد استفاده در کپسول بستگی دارد. برخی از انواع کپسول‌ها به دلیل ماهیت ماده اطفایی، قابل شارژ مجدد هستند و برخی دیگر نیستند.
به طور کلی، کپسول‌های آتش نشانی حاوی مواد اطفایی زیر، معمولاً قابل شارژ مجدد هستند:
-
کپسول آتش نشانی پودر خشک:
این نوع کپسول‌ها حاوی پودر شیمیایی هستند که برای خاموش کردن طیف وسیعی از حریق‌ها مناسب هستند. این نوع کپسول‌ها به دلیل ماهیت پودر، معمولاً قابل شارژ مجدد هستند.
-
کپسول آتشنشانی حاوی کف:
کپسول‌های کف نیز به دلیل ماهیت مایع کف‌ساز، قابلیت شارژ مجدد دارند.
-
کپسول آتشنشانی CO2:
کپسول‌های CO2 حاوی دی‌اکسید کربن هستند و با کاهش میزان اکسیژن، آتش را خاموش می‌کنند. این نوع کپسول‌ها نیز قابل شارژ مجدد هستند.
زمان تعویض کپسول های آتشنشانی قابل شارژ
به طور کلی، برای کپسول‌های آتشنشانی قابل شارژ، توصیه می‌شود:
-
هر 5 سال یکبار:
کپسول آتش نشانی را به طور کامل تخلیه و شارژ نمایید. این کار باعث می‌شود که از سلامت قطعات داخلی کپسول اطمینان حاصل کنید و مواد اطفایی آن نیز تازه شود.
-
هر سال یکبار:
فشار سنج کپسول را بررسی کنید تا از میزان فشار داخل کپسول اطمینان حاصل نمایید.
-
پس از هر بار استفاده از کپسول های آتشنشانی:
کپسول را شارژ مجدد نمایید.
اما کپسول‌هایی که حاوی مواد اطفایی زیر هستند، معمولاً قابل شارژ مجدد نیستند:
-
کپسول آتشنشانی حاوی آب:
کپسول‌های آب به دلیل امکان زنگ زدگی و خوردگی داخل کپسول، معمولاً پس از یکبار استفاده یا پس از گذشت چند سال، قابلیت شارژ مجدد ندارند. -
کپسول های آتش نشانی حاوی مواد هالوژنه:
این نوع کپسول‌ها به دلیل اثرات مخرب زیست محیطی و ممنوعیت استفاده در بسیاری از کشورها، معمولاً قابل شارژ مجدد نیستند.
تاریخ انقضاء کپسول آتشنشانی غیر قابل شارژ
کپسول‌های آتشنشانی غیر قابل شارژ، معمولاً دارای یک تاریخ انقضا هستند. این تاریخ بر روی بدنه کپسول درج شده و نشان‌دهنده‌ی پایان عمر مفید کپسول است. پس از گذشت این تاریخ، مواد اطفایی داخل کپسول ممکن است خواص خود را از دست داده و کپسول دیگر کارایی لازم را نداشته باشد.
توصیه می‌شود:
- تاریخ تولید کپسول را یادداشت کنید.
- کپسول را در مکانی خشک و خنک نگهداری کنید.
- کپسول را به صورت دوره‌ای توسط افراد متخصص بررسی کنید.
- در صورت مشاهده هرگونه نشتی یا کاهش فشار، کپسول را تعویض کنید
عوامل موثر بر تاریخ انقضاء کپسول آتشنشانی کدام است؟
تاریخ انقضای کپسول آتش نشانی به عوامل مختلفی بستگی دارد که هر یک به نوعی بر عملکرد و ایمنی آن تأثیرگذار هستند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر تاریخ انقضای این تجهیزات ایمنی اشاره می‌کنیم:
1-نوع ماده اطفایی استفاده شده در کپسول آتشنشانی:
- مواد شیمیایی:
هر ماده اطفایی دارای خواص شیمیایی خاص خود است و به مرور زمان ممکن است تجزیه شده یا خاصیت خود را از دست بدهد.
- پودر خشک:
پودرهای خشک نیز ممکن است به مرور زمان رطوبت جذب کرده و خاصیت خود را از دست بدهند.
- گازهای فشرده:
گازهای فشرده به کار رفته در برخی کپسول‌ها نیز ممکن است با گذشت زمان فشار خود را از دست بدهند.
2-شرایط نگهداری کپسول آتش نشانی:
-
دما:
تغییرات شدید دما می‌تواند بر ساختار مواد اطفایی و همچنین اجزای مکانیکی کپسول تأثیر بگذارد.
-
رطوبت:
رطوبت زیاد می‌تواند باعث خوردگی بدنه کپسول و کاهش کارایی مواد اطفایی شود.
-
نور مستقیم خورشید:
قرار گرفتن طولانی مدت کپسول در معرض نور مستقیم خورشید می‌تواند باعث تخریب برخی از مواد تشکیل دهنده آن شود.
-
لرزش و ضربه:
ضربات و لرزش‌های شدید می‌توانند به اجزای داخلی کپسول آسیب رسانده و باعث نشت مواد اطفایی شوند.
3-تاریخ تولید:
- هر کپسول آتش نشانی دارای یک تاریخ تولید مشخص است. با گذشت زمان و تحت تأثیر عوامل محیطی، مواد اطفایی و اجزای مکانیکی کپسول دچار تغییراتی می‌شوند. و تاریخ مصرف کپسول آتشنشانی به پایان می رسد.
4-میزان استفاده از کپسول آتش نشانی:
- هر بار که از کپسول استفاده می‌شود، مقداری از مواد اطفایی مصرف شده و فشار داخل کپسول کاهش می‌یابد. با تکرار این عمل، عمر مفید کپسول کوتاه‌تر می‌شود. و تاریخ انقضاء کپسول آتشنشانی نزدیک تر می شود.
5-بازرسی‌های دوره‌ای:
- بازرسی‌های دوره‌ای توسط افراد متخصص، به شما کمک می‌کند تا از وضعیت کپسول خود مطلع شوید و در صورت نیاز، آن را تعویض کنید.
عوامل دیگر:
-
نوع کپسول:
کپسول‌های یکبار مصرف عمر مفید مشخصی دارند، در حالی که کپسول‌های قابل شارژ با توجه به شرایط نگهداری و استفاده، می‌توانند چندین بار شارژ شوند.
-
جنس بدنه کپسول:
جنس بدنه کپسول نیز در مقاومت آن در برابر خوردگی و عوامل محیطی موثر است.
به طور کلی، اگر کپسول به خوبی نگهداری شود، می‌تواند تا 10 تا 12 سال کارایی داشته باشد. اما بهتر است هر 5 سال یکبار، کپسول خود را توسط یک متخصص بررسی کنید.
اگر کپسول آتشنشانی منقضی شد چکار کنیم؟
اگر متوجه شدید که تاریخ انقضاء کپسول آتشنشانی رسیده است، حتما آن را با یک کپسول آتشنشانی جدید جایگزین کنید. همچنین، کپسول قدیمی را به یک مرکز بازیافت تحویل دهید تا مواد سازنده آن مجددا مورد استفاده قرار گیرد.
در این شرایط مراحل زیر را دنبال کنید:
1-کپسول آتش نشانی را از محل استفاده خارج کنید:
- کپسول منقضی شده را از محلی که قرار دارد بردارید و آن را در مکانی امن و دور از دسترس کودکان قرار دهید.
- از این کپسول به هیچ عنوان استفاده نکنید، زیرا ممکن است کارایی لازم را نداشته باشد و در هنگام آتش‌سوزی به شما کمک نکند.
2-برچسب “خارج از سرویس” بر روی کپسول بچسبانید:
- یک برچسب واضح با عبارت “خارج از سرویس” یا “منقضی شده” بر روی کپسول بچسبانید تا دیگران نیز از وضعیت آن آگاه شوند.
3-کپسول را جایگزین کنید:
- در اسرع وقت نسبت به تهیه و نصب یک کپسول آتش نشانی جدید اقدام کنید. مطمئن شوید که کپسول جدید مناسب نوع آتش سوزی احتمالی در محیط شما باشد و تاریخ انقضای معتبر داشته باشد.
4- کپسول قدیمی را به شرکت‌های مجاز تحویل دهید:
- برای دفع ایمن کپسول قدیمی، آن را به شرکت‌های مجاز بازیافت یا دفع مواد خطرناک تحویل دهید. این شرکت‌ها روش‌های مناسبی برای دفع ایمن کپسول‌های آتشنشانی دارند.
5-بازرسی دوره‌ای کپسول‌های جدید:
- برای اطمینان از کارایی همیشگی کپسول‌های آتشنشانی، آنها را به صورت دوره‌ای توسط افراد متخصص بررسی کنید. تاریخ این بازرسی‌ها را یادداشت کنید. تا قبل از سر رسید تاریخ انقضاء کپسول آتشنشانی خود، بتوانید اقدامات لازم را انجام دهید.
نکات مهمی که باید بعد از پایان تاریخ مصرف کپسول آتشنشانی به آنها توجه کنید:
-
تاریخ انقضاء را جدی بگیرید:
تاریخ انقضاء کپسول آتشنشانی درج شده بر روی کپسول، نشان‌دهنده‌ی پایان عمر مفید آن است.
-
کپسول را در مکانی مناسب نگهداری کنید:
کپسول آتشنشانی را در مکانی خشک، خنک و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری کنید.
-
به علائم هشداردهنده توجه کنید:
اگر متوجه هرگونه نشانه از آسیب‌دیدگی یا کاهش فشار در کپسول شدید، حتی قبل از رسیدن به تاریخ انقضا، آن را تعویض کنید.
کدام نوع از کپسول‌های آتش نشانی منسوخ هستند؟
انواع خاصی از کپسول‌های اتش نشانی در حال حاضر منسوخ شده و دیگر مورد استفاده قرار نمی‌گیرند. اگر هنوز یکی از این کپسول‌ها را دارید، بدون در نظر گرفتن تاریخ مصرف کپسول آتش نشانی، آنها را منقضی بدانید چرا که با پیشرفت تکنولوژی برخی از کپسول‌های آتشنشانی قدیمی می‌شوند. NFPA دستورالعمل‌هایی ارائه می‌دهد که کدام نوع از انواع خاموش‌کننده‌های منسوخ باید از سرویس حذف شوند. برخی از آنها شامل موارد زیر می‌شود:
- کپسول آتش نشانی سودا اسید
- کپسول آتش نشانی فوم شیمیایی
- مایعات تبخیر شونده (کربن تتراکلرید)
- کپسول آب کارتریج‌دار
- کپسول‌های کربن دی‌اکسید با نازل فلزی
- هر خاموش‌کننده‌ای که برای کار کردن باید معکوس شود و غیره
همچنین هر کپسول آتش نشانی که طبق دستورالعمل سازنده دیگر امکان تعمیر و نگهداری آن وجود ندارد، یا توسط شرکتی ساخته شده که دیگر فعالیت نمی‌کند، منسوخ بوده و باید از سرویس حذف شود.
نتیجه‌گیری:
تاریخ انقضاء کپسول آتشنشانی موضوع بسیار مهمی است که در این مقاله به آن پرداخته شد. به طور خلاصه شما باید برای اطمینان از عملکرد صحیح کپسول آتش نشانی در هنگام نیاز، لازم است به طور مرتب آن را بررسی کرده و در صورت لزوم تعویض نمایید. با توجه به عوامل ذکر شده، توصیه می‌شود که کپسول‌های آتش نشانی را به صورت دوره‌ای توسط افراد متخصص بررسی کرده و به تاریخ انقضاء کپسول های آتش نشانی توجه کنید.
سوالات متداول
1-آیا همه کپسول‌های آتشنشانی تاریخ انقضا دارند؟
بله، اغلب کپسول‌های آتشنشانی، چه یکبار مصرف و چه قابل شارژ، دارای تاریخ انقضاء هستند. این تاریخ نشان می‌دهد که مواد اطفایی داخل کپسول تا چه زمانی کارایی خود را حفظ می‌کنند. و پس از این تاریخ انقضاء کپسول آتشنشانی شماست.
2-عوامل موثر بر تاریخ انقضای کپسول آتشنشانی چیست؟
عوامل متعددی مانند نوع ماده اطفایی، شرایط نگهداری (دما، رطوبت)، میزان استفاده و تاریخ تولید بر تاریخ انقضای کپسول تأثیرگذار هستند.
3-چگونه می‌توان تاریخ انقضای کپسول را پیدا کرد؟
تاریخ انقضا معمولاً بر روی بدنه کپسول یا برچسب آن درج می‌شود. در صورت عدم وجود برچسب، می‌توانید به دفترچه راهنمای کپسول مراجعه کنید یا با سازنده آن تماس بگیرید.
4-آیا می‌توان از کپسولی که تاریخ انقضای آن گذشته است، استفاده کرد؟
خیر، استفاده از کپسول آتشنشانی با تاریخ انقضای گذشته بسیار خطرناک است. مواد اطفایی ممکن است خواص خود را از دست داده باشند و در هنگام استفاده، کپسول به درستی عمل نکند.
5-علائم خرابی یک کپسول آتشنشانی چیست؟
علائم خرابی کپسول عبارتند از: زنگ‌زدگی، خوردگی، نشتی، کاهش فشار، تغییر رنگ یا بوی مواد اطفایی و آسیب دیدگی بدنه یا شیر کپسول.
6-هر چند وقت یکبار باید کپسول آتشنشانی را بررسی کرد؟
توصیه می‌شود حداقل سالی یکبار کپسول‌های آتشنشانی را توسط افراد متخصص بررسی کنید تا از عملکرد صحیح آنها اطمینان حاصل شود. و سریع تر متوجه سر رسید تاریخ انقضاء کپسول آتشنشانی خود شوید.
7-آیا کپسول‌های قابل شارژ نیز تاریخ انقضا دارند؟
بله، کپسول‌های قابل شارژ نیز تاریخ انقضا دارند، اما این تاریخ معمولاً طولانی‌تر از کپسول‌های یکبار مصرف است. با این حال، حتی کپسول‌های قابل شارژ نیز باید به طور مرتب بررسی و شارژ شوند.
8-چگونه می‌توان یک کپسول آتشنشانی منقضی شده را دفع کرد؟
برای دفع ایمن کپسول‌های آتشنشانی منقضی شده، باید آنها را به شرکت‌های مجاز بازیافت یا دفع مواد خطرناک تحویل دهید.
9-چه نوع کپسول آتشنشانی برای محیط کار من مناسب است؟
انتخاب نوع کپسول آتشنشانی مناسب به نوع آتش‌سوزی احتمالی در محیط کار شما بستگی دارد. بهتر است با یک متخصص آتشنشانی مشورت کنید تا کپسول مناسب را انتخاب کنید.
10-کجا می‌توان کپسول آتشنشانی با کیفیت خریداری کرد؟
برای خرید کپسول آتشنشانی با کیفیت، بهتر است به فروشگاه‌های تخصصی تجهیزات ایمنی مراجعه کنید یا از شرکت‌های معتبر فروش تجهیزات ایمنی که فروش اینترنی هم دارند، خرید کنید.
تشکر فراوان بابت اطلاعات خوبتون
بسیار مفید بود.