کپسول‌های آتش‌نشانی یکی از ابزارهای ایمنی و نجات هستند که نقش کلیدی در کنترل آتش و جلوگیری از خسارات مالی و جانی دارند.
آشنایی با نحوه استفاده صحیح از آنها بسیار حیاتی و مهم است و آشنایی با آنها باعث میشود تا مناسب‌ترین کپسول را برای مصرف خود انتخاب کنید.
کپسول‌های آتش‌نشانی انواع مختلفی دارند مانند کپسول‌های پودری، CO2، آب و فوم، آب و گاز، شیمیایی مرطوب و بیورسال، هر کدام ویژگی‌های خاصی دارند که برای موارد مختلف حریق استفاده میشوند همچنین فقط با داشتن کپسول نمیتوان از حریق جلوگیری کرد بلکه شما باید نوع درست کپسول را با توجه‌به مکان و نوع احتمالی حریق انتخاب کنید.
حتما در این موضوع با کارشناسان این حوزه و نیرو های آتش‌نشانی مشورت کنید.
معرفی انواع کپسول آتش نشانی
هر آتش‌سوزی با آتش‌سوزی دیگر متفاوت است و موقعیت‌های منحصربه‌فردی را ایجاد می‌کند. به‌همین دلیل، در هر موقعیت باید از نوع خاصی از کپسول آتش نشانی استفاده شود و برای اینکه بدانید در هر موقعیت باید از چه نوع کپسولی استفاده کرد باید با ساختار کلی و مواد هر کپسول آشنا شوید.
کپسول اتش‌نشانی پودری
این کپسول‌های آتش‌نشانی، حاوی موادشیمیایی پودری برای جلوگیری از آتش‌سوزی‌های مختلف هستند. این نوع کپسول‌ها، برای حوادثی که در آن آتش از منبع جامد، مایع و گاز است، استفاده میشوند. البته این موضوع، به نوع پودر آنها بستگی دارد.
- پودر دی‌آن‌پیریدین: این پودر به‌طور عمده برای خاموش‌کردن حریق‌های سطح B و C (حریق‌های مایعات و گازها) به‌کار می‌رود. دی‌آن‌پیریدین با خنک کردن و پوشش‌دادن منطقه آتش‌سوزی، باعث خاموشی حریق خواهد شد.
- پودر آب: این پودر معمولا برای حریق‌های سطح A (حریق‌های جامدات) مورد استفاده قرار می‌گیرد. با پخش این پودر روی منطقه آتش‌سوزی، حریق خاموش و آب جذب منطقه موردنظر میشود.
- پودر کربنات سدیم: این نوع پودر به‌عنوان یک گزینه دیگر برای حریق‌های سطح B و C به‌کار می‌رود. این پودر با مهار اکسیژن و خاموش کردن آتش، حریق را کنترل می‌کند.
کپسول آتش‌نشانی CO2
کپسول آتش نشانی حاوی گاز CO2 (دی‌اکسید کربن)، ابزار مهمی برای خاموش‌کردن حریق‌های الکتریکی و مایعات قابل اشتعال، محسوب میشوند. وقتی CO2 از کپسول‌های آتش‌نشانی با قدرت پرتاب میشود، با خنک‌کردن و کاهش اکسیژن در محل حریق، باعث خاموشی آن خواهد شد.
موقعیت استفاده و خطرات استفاده
کپسول‌های آتش‌نشانی CO2 معمولا در فضا هایی که قابلیت استفاده از آب یا پودر ندارند استفاده میشوند. برای مثال، در حریق‌های الکتریکی، آتش‌نشانان از این کپسول‌ها بهره می‌برند، زیرا استفاده از آب به علت رسانایی آب خطر بیشتری ایجاد می‌کند. استفاده از این نوع کپسول نیازمند آموزش و دانش فنی مناسب است زیرا این گاز در مواردی می‌تواند خطرناک باشد به‌خصوص اگر در فضای بسته و بدون تهویه مناسب استفاده شود. این روش احتمال دارد اکسیژن موجود در محیط را کاهش دهد و برای افراد حاضر در آنجا خطرناک باشد
کپسول آتش نشانی آب و فوم
فوم از موادشیمیایی خاصی تشکیل شده است که هنگام تلفیق با آب، حجم بالایی از آن به‌وجود می‌آید سپس به‌صورت پف‌کرده از کپسول آتش‌نشانی به بیرون پرتاب میشود. فوم با پوشش‌دادن سطح آتش‌سوزی، اکسیژن را از آب دور می‌کند و باعث خنک و خاموش‌شدن حریق خواهد شد.
موقعیت استفاده
کپسول آتش‌نشانی آب و فوم، برای حریق‌های سطح A (حریق جامدات) و سطح B (حریق مایعات قابل اشتعال) کاربرد دارد. استفاده از کپسول‌های آتش‌نشانی آب و فوم، معمولا در مکان‌هایی که مصرف آب خطرناک یا غیرممکن است، توصیه میشوند. برای مثال میتوان به اتاق‌های برق، آشپزخانه‌ها، کارگاه‌های شیمیایی و غیره اشاره کرد.
کپسول آتش‌نشانی آب و گاز
این کپسول آتش نشانی، از مخلوط آب و گازهای خنک‌کننده مانند گاز کربن دی‌اکسید (CO2) یا گاز هالوژنید (مانند گاز هالون) بهره می‌برد. وقتی کپسول آتش‌نشانی آب و گاز فعال‌شده، گاز خنک‌کننده به همراه آب به‌شدت از داخل کپسول به بیرون پرتاب خواهد شد. گاز کربن دی‌اکسید یا گاز هالوژنید، به‌عنوان ماده خنک‌کننده و آب، به‌عنوان ماده خاموش‌کننده عمل می‌کنند. این ترکیب، با سرعت بالا از کپسول خارج خواهد شد و در نتیجه، آتش‌سوزی کنترل و خاموش میشود.
موقعیت استفاده
کپسول‌های گاز و آب، عملکردی اضطراری دارند. این کپسول‌ها برای مهار حریق‌هایی که به آب حساس هستند و درعین‌حال، نیاز به سریع‌ترین واکنش ممکن دارند، به‌کار می‌روند. این کپسول‌ها، به‌طور خاص برای استفاده در محیط‌هایی که خطر اتش‌سوزی بالا است، مناسب هستند. این مکان‌ها احتمالا شامل ساختمان‌های مسکونی، تجاری، صنعتی، مراکز آموزشی، بیمارستان‌ها، فرودگاه‌ها و حتی وسایل نقلیه باشند.
کپسول آتش نشانی شیمیایی مرطوب
کپسول آتش نشانی شیمیایی مرطوب، از مخلوط موادشیمیایی و آب تشکیل شده است. این کپسول‌ها برای خنک‌کردن و خاموش‌کردن حریق‌های مختلف مورداستفاده قرار می‌گیرند. آنها شامل موادشیمیایی خاصی هستند که هنگام ترکیب با آب، باعث تولید گازها یا فوم‌های خنک‌کننده و خاموش‌کننده میشوند.
موقعیت استفاده
کپسول آتش نشانی شیمیایی مرطوب معمولا برای مهار حریق‌های سطح A (حریق جامدات) و سطح B (حریق مایعات قابل اشتعال) مناسب هستند. این کپسول‌ها به‌عنوان یک گزینه موثر در مواقعی که استفاده از آب ساده یا پودرهای شیمیایی دیگر مناسب نیست، به‌کار می‌روند.
کپسول‌های آتش‌نشانی شیمایی مرطوب در شرایطی استفاده میشوند که خطر انفجار یا آتش‌سوزی وجود دارد. این کپسول‌ها معمولا در مکان‌هایی مانند آزمایشگاه‌های شیمیایی، کارخانه‌های صنعتی و مراکز پژوهشی به‌کارگرفته خواهند شد.
کپسول آتش نشانی بیوورسال
بیوورسال یک ماده شیمیایی و به‌طور عمده از اتانول و آب تشکیل شده است. از این ماده برای خنک و خاموش‌کردن حریق‌ها استفاده میشود. محلول بیوورسال داخل کپسول، از طریق خنک‌کردن منطقه آتش‌سوزی و تخلیه اکسیژن، حریق را مهار می‌کند. خصوصیت خاموش‌کنندگی بیوورسال باعث خواهد شد که این کپسول‌ها در کم‌ترین زمان آتش را به کنترل درآورند.
موقعیت استفاده
استفاده از کپسول اتش نشانی بیوورسال در محیط‌هایی که نیاز به واکنش سریع و موثر در مقابله با حریق دارند، توصیه میشود. این کپسول‌ها باعث کاهش دمای محیط، خنک‌کردن سطح آتش‌سوزی و کاهش اکسیژن در محیط خواهند شد. کپسول‌های آتش‌نشانی بیورسال به‌دلیل ویژگی‌های کارآمد و چندمنظوره‌ای که دارند، در مواقع مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند. مهم‌ترین موارد استفاده از کپسول‌های بیورسال عبارتند از:
- محیط‌های صنعتی و کارخانه‌ها
- ساختمان‌ها و ادارت
- وسایل نقلیه عمومی
- محیط‌های کسب‌وکار
نحوه شارژ کپسول آتش نشانی
استفاده از کپسول آتش نشانی همواره نیاز به نگهداری دارد و پیشنهاد میشود هر بار پس از استفاده از کپسول، آن را دوباره شارژ و پر کنید. این اقدام، بخشی از برنامه خدمات و نگهداری است که باید به‌طور دوره‌ای انجام شود. برای انجام این‌کار باید به متخصصان حرفه‌ای مراجعه کنید. در برخی مکان‌ها، برای سرویس کپسول‌های قابل حمل نیاز به مجوز رسمی دارید. برای حفظ عملکرد صحیح کپسول‌ها، باید آنها را با مواد خاموش‌کننده شیمیایی مناسب و با استفاده از تجهیزات تحت فشار به شیوه‌ای صحیح پر کنید.
مراحل شارژ کردن کپسول آتش نشانی
1_شناخت نوع کپسول
2_تخلیه کپسول
3_تست هیدرواستاتیک
4_شارژ کپسول
در پایان، پس از شارژ کامل، کپسول باید ظاهری تمیز داشته باشد و تاریخ شارژ و شارژ بعدی، همراه با مشخصات شرکت شارژ‌کننده، به‌صورت برچسب بر روی آن نصب شود. در صورت مشاهده هرگونه مشکل ظاهری، تعویض کپسول ضرورت دارد تا کاملا مطابق تاییدیه آتش‌نشانی باشد.
